23 Kasım 2024

NATO ve SİYO

Türkiye 1952 yılının 18 Şubat tarihinde NATO’ya katıldı. Üsteli SSCB’nin etrafını sarmayı amaçlayan NATO anlaşmasına Türkiye’nin katılmasını Truman Doktrini tetikledi aslında.

20 Kasım 2024

Asgari ücrette iktidarın eli rahat!

Geçtiğimiz hafta sonu Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın TBMM Plan ve Bütçe Komisyon’ndaki 2025 yılı bütçe görüşmelerinde Bakan Mehmet Şimşek, “Geçen sene asgari ücret yüzde 107,5 arttı. Enflasyon neydi, geçen sene enflasyon neydi? Yüzde 65” ifadeleri ile kafalarda yeni bir soru işareti yarattı.

16 Kasım 2024

KDV artışı ve ekonomideki bozulma nedenmiş?

TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu’nda geçtiğimiz Cuma, Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın 2025 yılı bütçe görüşmeleri vardı. Milletvekillerinin eleştirileri ve soruları oldu. Ancak İYİ Parti Samsun Milletvekili eski devlet planlamacı Erhan Usta’nın hakkını vermek lazım, balık hafızaları güncelleyen detaylı bir çalışma hazırlamıştı.

14 Kasım 2024

‘Bizim bakan müsaade etmiyor!’

 
TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu’nda 13 Kasım günü Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nın 2025 bütçesi onaylandı. Bütçe görüşmelerinde ortaya öyle veriler döküldü ki; hakikaten hükümet ya da bakanlık bunu yapar mı diye oradaki bürokratlara sorduğumuzda aldığımız yanıt başlıktaki oldu.

09 Kasım 2024

Yeni yılda işçi emeklisi ve memur ne kadar zam alacak?

 
Herkesin sorduğu “Yeni yılda işçi emeklisi ve memur ne kadar zam alacak?” sorusuna şimdiden cevabımızı verelim.

07 Kasım 2024

Vergi yüzsüzleri içerisinde Cem Uzan ‘en masumu!’

Hazine ve Maliye Bakanlığı geçen hafta iki liste halinde kesinleşen vergi borçlarını ödemeyen ‘vergi yüzsüzlerini’ açıkladı.

31 Ekim 2024

Yatırımdan bezdiren mevzuat

Bu ülkede hakkaniyetli bir iş yapalım derken neden ‘kantarın topuzu hep kaçırılır’ bir türlü anlamam. Hafta sonu organize sanayi bölgelerinde (OSB) yatırımları olan bir yatırımcı ile sohbet ettik. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’nın son çıkardığı organize sanayi bölgelerine yönelik yasa değişikliğini anlattı.

26 Ekim 2024

Bir garip yıla giriyoruz!


2025 herkes için bir garip yıl olacak gibi görünüyor! Mesela, merkez bankası faiz indirimlerine başlamayı planlıyor mu? Sorularının yanıtını vermek zorunda kalacak. Yine asgari ücrette artış oranı ne olacak? Asgari ücretlilerin tamamı bu artışa odaklanmış. 

24 Ekim 2024

Gramajı fazla, fiyatı en ucuz ürünler

Ankara’da Çankaya Belediyesi tarafından ekonomik durumu iyi olmayan vatandaşlara ve öğrencilere ucuz öğlen yemeği imkanı sunmak adına kurduğu ‘Kent Lokantası’ yoğun ilgi görürken, www.baskentgazete.com.tr olarak biz de çok uzun yıllardan Ankaralılara hizmet veren Halk Ekmek Mağazalarındaki fiyatları araştırdık.

23 Ekim 2024

Şehir hastanesinde doktorunu bulamayan bir metropol bürokratı


Okurlarımız zaman zaman bizlere gönderdiği yazılarda; ya eksik gördükleri uygulamaları gündeme getirmemizi ister, ya da başlarından geçen gerçekten her okuyan kişinin çok büyük olasılıkla yaşadığı konulara dikkat çekmemizi ister. Bunlardan biri de şehir hastanesinde randevusunu aldığı doktoruna ulaşmak isterken nasıl zorluklar yaşadığını anlatan Ankara’da bir dönem üst düzey görev yapan bürokratımızdan geldi.

19 Ekim 2024

Birden fazla ücret alanlara maliyeden selam var

Birden fazla işverenden ücret geliri elde edenlerin bu kazançlarının az ya da çok oluşuna bakmayan Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın tüm ücret gelirlerini radarına aldığı ortaya çıktı.

17 Ekim 2024

Ağız diş sağılığı koruyucu programı üretilmesi şart

Hacettepe Diş Fakültesi hocalarından Prof. Dr. Saadet Gökalp 2004 yılında ağız diş sağlığı profili için bir araştırma yaptı. 2018 yılında da Sağlık Bakanlığı Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü tarafından “Ağız Diş Sağlığı Profili” çalışması yaptırıldı. Her iki araştırma karşılaştırıldığı geçen 14 yılda ağız ve diş sağlığının korunması alanında bir arpa boyu yol alınmadığı ortaya çıktı.

16 Ekim 2024

AK Parti’nin teklifi ertelendi mi iptal mi edildi?

AK Parti’nin geçen haftanın son günü TBMM’ye sunduğu savunma sanayi fonuna katkı getirecek olan Kanun Teklifi haftanın ikinci günü görüşülmeye başladı. Ancak görüşmelere geçilmesinin ardından iki saat sonra TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu’nda son anda durduruldu.

15 Ekim 2024

Mülkiyeliler Birliği Kızılay’ın eski canlılığı ve güvenliğine kavuşmasını bekliyor

Mülkiyeliler Birliği işletme müdürü Kadir Aydoğan, Kızılay Bölgesi’nin eski canlılığına kavuşmasını beklediklerini ifade ederek, “Çankaya ve Ankara Büyükşehir Belediyesi’ne büyük görev düşüyor” dedi.

12 Ekim 2024

İşin içinden çıkılamaz hale mi geldik?


Vergileme tekniğinde çok önemli bir usul vardır. O da vergilerin oluşturduğu bir etkinlik kaybı olan ‘aşırı vergi yükü’. Bu durum vergilerin saptırıcı etkileri sonucu ortaya çıkar ve devletin elde ettiği gelirden daha fazla bir oranda, vergi yükümlüleri üzerinde refah kaybına yol açan bir etkinsizlik durumu oluşturur. Son vergi paketindeki vergilere bakarsanız, vergilerin saptırıcı etkisinin artık geldiğini belirtelim.

10 Ekim 2024

Ücretler Deutsche Bank’ı, Çinliler AB’yi, Merkez de bizi gerdi!

 

Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu (DİSK-AR) verilerine göre, Türkiye, dünyada emekliler ve sosyal korumaya (sağlık dahil) GSYH'ye oranla en az harcama yapan ülkeler arasında yerini aldı. Emeklilere GSYH'den yapılan harcamalarda dünya ortalaması yüzde 7,9 olurken, Türkiye'de bu oran yüzde 4,3 oldu.

06 Ekim 2024

Savaş tamtamlarını ekonomi mi, siyaset mi çalıyor?


MB Başkanı Fatih Karahan anlatırken, ‘ekonomi düzeliyor mu’ diye rakamlara odaklanıyoruz, sonra bir bakıyoruz, Cumhurbaşkanı Erdoğan “İsrail’in Filistin ve Lübnan’ın ardından gözünü dikeceği yer Anadolu toprakları” şeklinde bir açıklama ile herkeste soğuk duş etkisi yaratıyor.

02 Ekim 2024

AB yeniden ‘kendini var etme’ arayışında; ya biz…(5)

Yazı dizimizin son bölümüne geldik…Eski Avrupa Merkez Bankası Başkanı ve eski İtalya Başbakanı Mario Draghi “AB Rekabetçiliğinin Geleceği” raporundaki önerilerin hızla uygulanmasını sağlamak amacıyla geçtiğimiz hafta Avrupa Parlamentosu Genel Kurulu’nda milletvekilleriyle paylaştı.

28 Eylül 2024

AB yeniden ‘kendini var etme’ arayışında; ya biz…(4)


Geçtiğimiz bölümlerde Avrupa Birliği’nin (AB) oluşum sürecinden bu yana ciddi krizler yaşadığını, İngiltere ve ABD’nin tek güç olma hesabıyla AB’nin siyasi ve ortak para birlikteliğini bozma konusunda çaba gösterdiğine işaret etmiştik.

25 Eylül 2024

AB yeniden ‘kendini var etme’ arayışında; ya biz…(3)


Eski Avrupa Merkez Bankası Başkanı ve Eski İtalya Başbakanı Mario Draghi liderliğinde hazırlanan “AB Rekabetçiliğinin Geleceği” raporunu Avrupa Parlamentosu Genel Kurulu’nda milletvekilleriyle önceki gün paylaştı. Draghi; AB’nin önündeki en öncelikli üç konunun ABD ve Çin ile AB arasındaki inovasyon farkının kapatılması, karbonsuzlaştırma hedefinin AB’nin rekabet gücü artışıyla ilişkilendirilmesini sağlayacak planın geliştirilmesi, Avrupa'nın güvenliği artırılarak AB dışındaki ekonomik güçlere olan bağımlılığın azaltılması olduğunu ifade etti.

22 Eylül 2024

AB yeniden ‘kendini var etme’ arayışında; ya biz…(2)

 

27 ülkeden kurulan AB oluşum sürecinden bu yana ciddi krizler yaşamasına karşın bu sıkıntıları hiçbir zaman ‘dış güçlere’ bağlamayan bir anlayışla mücadelesini sürdürüyor.

19 Eylül 2024

AB yeniden ‘kendini var etme’ arayışında; ya biz… (1)

 
Avrupa Birliği (AB) oluşum sürecinden bu yana ciddi krizler yaşadı. İngiltere ve ABD’nin dünyada tek güç olma hesabıyla AB’nin siyasi ve ortak para birlikteliği konusunda hep bir karışıklık çıkardı. AB’nin iki lokomotif ülkesi Almanya ve Fransa’yı bile karşı karşıya getirerek karıştırmayı hep sürdürdü.

14 Eylül 2024

BES tutmadı, sıra TES'te...(2)

 
Tamamlayıcı Emeklilik Sistemi’nin (TES) ne getirip götüreceğine ilişkin yazımızın ikinci bölümüne geçmeden önceki yazımızda TES ile ilgili üç farklı model üzerinde durulduğuna dikkat çekmiştik. Yazımızın bu ikinci bölümünde modelleme düzenlemelerinin risklerini ve hangi ülkelerde hangi modelin uygulandığını anlatalım.

11 Eylül 2024

BES tutmadı, sıra TES’te (1)

Yeniden gündeme gelen işçinin emekçinin zaten tırpanlanmış haklarının daha da elinden alınacağı tamamlayıcı emeklilik sisteminin getirisine götürüsüne bakınca, ‘BES tutmadı, yeniden sıra TES’te’ demekten kendimi alamadım…Anlatayım…

07 Eylül 2024

Hangisi daha inandırıcı?

2025-2027 dönemini kapsayan orta vadeli program açıklandı, ardından Resmi Gazete’nin mükerrer sayısında yayımlandı. Bir önceki yazımızda OVP’deki verilerin önümüzdeki 3 yıl için çok önemli olduğuna dikkat çekerek, “Bu OVP’yi iyi takip edelim, kara bulutlar öncekilere benzemiyor!” notu ile ele almıştık.

05 Eylül 2024

Bu OVP’yi sıkı takip edelim, kara bulutlar öncekilere benzemiyor!

Eylül ayı ile birlikte Türkiye’de piyasalar gelecek yıla ilişkin kararlara odaklanır. Bu durum 2023 Eylül’ünde de bir önceki yılın Eylül’ünde de yaşanmıştır.

31 Ağustos 2024

Vergi sistemindeki çelişkiler…

Hazine ve Maliye Bakanlığı işletmeler açısından enflasyon muhasebesi uygulamasını hayata geçirme kararı aldı. Ancak uygulamanın içeriğinde öyle çelişkiler vardı ki; bunu anlatmak için serbest muhasebeci ve mali müşavirler eylem yaptılar da seslerini ancak duyurabildiler. Sonucunu da aldılar.

29 Ağustos 2024

Devlet desteği ile birinci olmak…

Gelir İdaresi Başkanlığı (GİB) dün 2023 vergilendirme dönemine ilişkin en fazla vergi beyan eden gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerini açıkladı. Bir şey dikkatimizi çekti! Gelir vergisi mükellefi olup da ilk 100’e giren rekortmenlerin 73’ü, kurumlar vergisi mükelleflerinin 34’ü isimlerini gizleme ihtiyacı hissetti ve açıklamadı.

24 Ağustos 2024

Borsadaki yeni tehlike…

Zaten derinliği olmayan bir hisse senedi piyasasına sahip olan BİST A.Ş’yi bekleyen en yeni tehlikenin kimler farkında acaba…Ama görünen o ki; yabancı yatırımcılar bu tehlikenin farkında…

21 Ağustos 2024

Esnafı ziyaret edebilmek!!!


AK Parti iktidara geldiğinde hesap uzmanı kökenli Kemal Unakıtan Maliye Bakanı oldu. Kendine özgü nükteli esprileri ile mesajlar verirdi. Dahası DSP-ANAP-MHP koalisyon hükümetinin yarattığı ekonomik bozulmanın ardından bir umut oldu.

17 Ağustos 2024

‘Maliye Akademisi’nin zamanı gelmedi mi?

 

Hazine ve Maliye Bakanlığı hemen her ülkede ‘belkemiği’ olarak bilinir. Temel nedeni de bu kurumun bütçe dengesi başta olmak üzere, harcama kalemleri konusunda her zaman ‘cimri’ davranmasıdır.

14 Ağustos 2024

26.5 milyar doları dışarı çıkardılar, 1.2 milyar dolar vergiyi kaçırdılar (3)

Yazı dizimizi bugünkü son bölümüne gelmeden önceki bölümden bir hatırlatma yaparak başlayalım. Dünya ölçeğinde faaliyet gösteren Vergi Adalet Ağı (Tax Justice Network) isimli sivil toplum örgütünün Türkiye’den vergi cenneti bölgelerine ne boyutta bir kaynak aktarımı yapıldığını anlatan 2023 Vergi Adalet Durumu (State of Tax Justice 2023) raporu önemli verileri gözler önüne seriyor.

10 Ağustos 2024

26.5 milyar doları dışarı çıkardılar, 1.2 milyar dolar vergiyi kaçırdılar (2)


Türkiye’de büyük servetlerin, uluslararası vergi cennetlerine yapılan milyarlarca dolarlık para ve sermaye transferlerinden doğrudan yüzde 30 vergi alınmasını öngören yasa, 21 Haziran 2006’dan bu yana yürürlükte. Ancak hem Bakanlar Kurulu’nca hem de Cumhurbaşkanlığı Hükümet Modeli döneminde liste açıklanmadı.

07 Ağustos 2024

26.5 milyar doları dışarı çıkardılar, 1.2 milyar dolar vergiyi kaçırdılar (1)


Hükümetin geçtiğimiz haftalarda kayıp kaçak ve vergilendirme ile ilgili yasalaşan düzenlemesi uzunca süre tartışıma konusu oldu. Ekonomi bürokrasisi vergi yasalarında değişiklikle öngörülen 100-140 milyar liralık ek vergi gelirinin kat be kat üzerinde vergi gelirinin, vergi cennetlerine giden kaynakların önlenmesi ile her yıl düzenli şekilde sağlamanın olanaklı olduğunu dile getiriyor.

04 Ağustos 2024

Hepsi birlikte nasıl oluyor?

Ekonomide öyle bir türbülans yaşanıyor ki; bir yandan bütçe dengesinin sağlanması için zam yapılıyor. Diğer yandan ülkenin en önemli ekonomik aktivitesi olan tarımsal üretimde iflasların yaşanması önlenemiyor.

31 Temmuz 2024

Sınırsız ücrete ‘sınır’ getirilemedi

Kamu kurum ve kuruluşlarının yönetim ve denetim kurulu üyeliklerinde görev alan bürokratlara verilecek üyelik ücretine getirilmesi planlanan sınırlama daha başlamadan iktidar kanadından geri döndü. Sınırsız kurul üyelik ücretlerine 98 bin 41 lira gibi bir sınır getirilmesi ve yürürlük tarihinin de 1 Eylül olması planlanıyordu.

28 Temmuz 2024

Asgari ücreti bir de ILO’dan dinleyin! (2)

 

Enflasyonun yüksek olduğu bir dönemde asgari ücrette artış yapılmadığı için geçim standartlarının ciddi şekilde bozulduğu Türkiye’den, ‘Asgari ücreti siz belirleyin’ teklifi gelirse ILO’nun nasıl bir yol izleyeceğini ve diğer ülkelerdeki yöntemi sorduk?

24 Temmuz 2024

Asgari ücreti bir de ILO’dan dinleyin! (1)

Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO) Türkiye Direktörü Yasser Ahmad Hassan ile birkaç gazeteci ILO’nun faaliyetlerini konuşma imkanı bulduk. ILO’nun gündemi çalışma hayatı olunca biz de günlerdir tartışılan asgari ücret konusunda ILO’nun değerlendirmelerini merak ettik.

20 Temmuz 2024

Vergi paketi ne kadar kazandıracak? (2)

 
Hazine ve Maliye Bakanlığı bürokratlarının, siyasi iradenin destek vermesi halinde garsonların bahşişinin bile vergilendirilebileceğini adeta ‘sinekten yağ çıkarılabileceğini’ gösterdikleri paket TBMM Plan Bütçe Komisyonu’nda gece yarısı saat 03.00’da kabul edilerek Genel Kurul safhasına geldi. 

17 Temmuz 2024

Vergi paketi ne kadar kazandıracak? (1)

Haftalardır ‘basına sızdırılan’ ardından ‘sızdırılan bizim üzerinde çalışmadığımız’ taslak diye anlatılan vergi kanunlarında değişiklik yapılmasına ilişkin düzenlemeyi 3 köşe yazısında değerli okurlara sunduk. Başlangıçta 181 milyar lira kadar bir gelir beklentisi olan taslak biraz daraltılınca, tahsili yapılabilirse, 140 milyar liralık gelir beklentisi var.

14 Temmuz 2024

98 bin lira toplantı ücretinde gözden kaçanlar…

TBMM Plan Bütçe Komisyonu'nda geçen hafta görüşülerek kabul edilen ve önümüzdeki hafta TBMM Genel Kurulu'nda görüşülmesi beklenen kamuda tasarruf paketinde üst düzey 400 kadar bürokratın maaşlarının haricinde bir kuruma yönetim kurulu üyesi olarak atanmaları halinde, bu görevlerinden aylık 98 bin 41 lira ücret alınmasına ilişkin düzenlemeyi ’98 bin lira olmaz, 34 binde anlaşalım’ başlığı ile değerlendirdik.

10 Temmuz 2024

98 bin lira olmaz, 34 binde anlaşalım

 

Başlığa bakınca araba satışı ya da Kurban Bayramı’nda hayvan alım satımında celeple el sıkışması gibi  bir pazarlık sanmayın. Ama siz TÜİK’in son yıllarda rakamlar üzerinde nasıl oynanacağını gösterdiği marifeti olarak da okumayın.

06 Temmuz 2024

Tasarruf paketi mi dediniz?

Ekonomide yaratılan yükün çoğunu dar gelirli vatandaşın sırtına yükleyen iktidar, göstermelik bir yasa teklifi ile kamu da tasarruf yapmaya çalışıyor. Bu kapsamda hazırlanan 32 maddelik yasa teklifi TBMM’ye sunuldu.

04 Temmuz 2024

‘Veren el, alan elden üstündür’ sözünün içi boşaltıldı

 

Çok özel bir atasözüdür. Yardım ve cömertliğin ne kadar değerli olduğunu anlatır. Birilerine yardım vermenin, onurlu ve saygınlığını vurgular.

02 Temmuz 2024

Akaryakıta Temmuz’da ÖTV ve KDV zammını hesapladık!

Akaryakıt fiyatları tarımdan, sanayiye üretimde oldukça önemli bir girdi. Dolayısıyla enflasyon üzerinde de hatırı sayılır bir etkisi var. Ancak ürün fiyatının döviz kuruna, yurtdışı fiyat hareketlerine bağlı oluşu, kullanım sıklığının fazlalığı gibi etkenler nedeniyle enflasyon üzerindeki etkisinin bu iniş-çıkışından dolayı hissedilmesi zayıf olabiliyor.

29 Haziran 2024

Maliye kumaşınızın rengine kadar sizi biliyor (3)

‘Maliye kimin ne kazandığını ne beyan ettiğini iyi biliyor! (1)’, ‘Maliye sizi biliyooorrr (2)’ yazıları ile başladığımız vergi paketinin 3’üncü bölümüne geldik. Paketin bütününe bakıldığında, özünde Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın Türkiye’de ‘umumi wc’ işletmecilerinden, toplamda 44 mükellefin olduğu, 7’sinin beyanname verdiği, 37’sinin zarar gösterdiği KÖİ ve YİD işi yapan işletmelere kadar kimin ne kazandığını ve ne beyan ettiğini iyi bildiği ortaya çıkıyor.

24 Haziran 2024

Maliye sizi biliyooorrrr😊(2)

 
Vergi paketiyle ilgili tartışmalar sürerken, yazımızın ilk bölümünde dile getirdiğimiz ‘Külliye’ kaynaklı sızdırmaların geçtiğimiz hafta da sürüyor olması dikkat çekiyor. Paket medyanın tüm mecralarında yayımlanmasından sonra, bu kez bazı medya kuruluşlarının ‘Çok kritik maddeler Cumhurbaşkanı Erdoğan tarafından veto edilerek vergi taslağından çıkarıldı!’ başlığı ile haber yapmaları dikkat çekti.

22 Haziran 2024

Maliye kimin ne kazandığını ne beyan ettiğini iyi biliyor! (1)

Cumhurbaşkanı Erdoğan’a 24 Mayıs 2024 tarihinde akşam saat 19.05’te sunulan yeni vergi paketini sosyal medya hesabımızla ilk biz duyurduk. Ancak öncesinde paketin içeriğine ilişkin bazı sızıntılar oluyordu. Bu sızıntıların başında mesela yurtdışına çıkış harç pulu bedelinin 150 TL’den 3 bin liraya çıkarılması gelmişti. Şimdi öğreniyoruz ki; Gelir İdaresi Başkanlığı’nın (GİB) üzerinde çalıştığı ve ‘öneri’ niteliğinde olan bu paketle ilgili bilgiler ‘Külliye’ çevresinden sızdırılmış.

20 Haziran 2024

Yer altında 3.5 trilyon dolarlık rezerv var

Türkiye Madenciler Derneği (TMD) Başkanı Mehmet Yılmaz, Türkiye’de yer altında nikel, altın, toryum, bor, kömür, trona gibi tüm madencilik alanındaki servetin 3.5 trilyon dolarlık bir rezerve sahip olduğunu söyledi. Keşfi bekleyen 5 bin ton altın madeni rezervinin de olduğunu kaydeden Yılmaz, bu rezervin çıkarma maliyetinin 300 milyar dolar olduğuna vurgu yaptı.

13 Haziran 2024

Öner: “YEKDEM destekleri 2040’a kadar sürmeli”


Türkiye’deki elektriğin yüzde 2’lik kısmının katı atık bertaraf tesislerince üretildiğini biliyor muydunuz? Karbon emisyonunu düşürücü önemli bir üretim modeli işin doğrusu. Nitekim bu verileri, Atık Yönetimi ve Atıktan Enerji Üreticileri Derneği (TAYED) Genel Başkanı Ali Rıza Öner söyledi. Bu şekilde yıllık 600 bin ton eşdeğeri karbon emisyonunun da azaltıldığını anlattı.

08 Haziran 2024

İktidarı bekleyen stres…


İktidar, geniş toplum kesimlerinin gözünü ve kulağını diktiği 3 Temmuz’da açıklanacak 6 aylık enflasyon açıklandıktan sonra nasıl davranacağı konusunda ciddi kararsız durumda iken, gelecek tepkilerin stresini iliklerine kadar yaşıyor. Temmuz ayı yaklaşırken “Kök maaş artacak mı?”, “Memur emeklilerinin artışı, SSK emeklisinin altında kaldı, onlara ne yapılacak?”, “Asgari ücret artacak mı?” soruları yanıt bekliyor.