Sınırsız ücrete ‘sınır’ getirilemedi

Kamu kurum ve kuruluşlarının yönetim ve denetim kurulu üyeliklerinde görev alan bürokratlara verilecek üyelik ücretine getirilmesi planlanan sınırlama daha başlamadan iktidar kanadından geri döndü. Sınırsız kurul üyelik ücretlerine 98 bin 41 lira gibi bir sınır getirilmesi ve yürürlük tarihinin de 1 Eylül olması planlanıyordu.

TBMM Genel Kurulu’nda görüşmeleri sürerken verilen bir önergeyle yönetim ve denetim kurulu üyeliğine yapılacak sınırsız ücret düzenlemesinin uygulama tarihi 1 Ocak 2025’e ertelenmesi dikkat çekti. Kanun 26 Temmuz 2024 tarihinde Resmi Gazete’de 7521 sayılı düzenleme olarak yürürlüğe girdi.

Buna göre, kamu kurum ve kuruluşlarında görevli yönetim, denetim ve tasfiye kurulu üyelerinin ücretleri ile sözleşmeli ve kapsam dışı personele uygulanacak taban ve tavan ücretleri 2 Eylül 2023 tarihli Resmi Gazete’de Cumhurbaşkanı Kararı olarak yayımlandı. Karar ile ücretler 399 sayılı KHK’nın 34’üncü, 527 sayalı KHK’nın 31’inci ve 6107 sayılı Kanun’un 9’uncu ve 12’inci maddeleri çerçevesinde düzenlendi.

Bürokratlar, KİT statüsündeki bir kurumda görevlendirilen bürokratın aldığı ücretle, özelleştirmenin ardından kamu payını temsil adına görevlendirilen bürokratın alacağı ücret arasında ciddi fark olduğunu belirtiyor.

2023 yılındaki Resmi Gazete’de 9 madde halinde yayımlanan Kararın 4’üncü maddesinde; alınacak ücretler 9 fıkrada toplandı. Alınacak ücretin sınırlandırılmasına ilişkin sıkıntı ise Kararın 4’üncü maddesinin 4'üncü fıkrasında yer aldı. Söz konusu fıkrada: “…belirtilen kuruluşların ortaklık ve iştiraklerinde, bunların temsilen yönetim, denetim ve tasfiye kurullarında görev alanlara ücret, prim, ikramiye, temettü, huzur hakkı ve sair adlar altında yapılacak ödemelerin yıllık net tutarı; ilgili fıkralarda belirlenen miktarın yönetim kurulunda görev alan üyeler için 14 katını, denetim ve tasfiye kurullarında görev alanlar için 14 katının ¾’ünü aşamaz” deniliyor.

Bu tutar yönetim kurulu üyeleri için güncel olarak 37 bin 500 liraya karşılık geliyor. Yönetim kurulu başkanları ise bu tutarın 2 katını alacakları şeklinde düzenleniyor. Öte yandan aynı kararın 5’inci fıkrasında ise bu tutarları aşan kısımların temsil ettikleri kurumlara gelir kaydedileceği belirtiliyor. Esasında zaten kamuda bu tür ücretler disiplinli bir şekilde yürütülmeye çalışılıyordu.

Sınırsız ücret 9’uncu fıkrada yer alıyor

Ama işin tadının kaçtığı yer ise; 4’üncü maddenin son fıkrasında yer alıyor. Çünkü 9’uncu fıkrada, “Kamu sermayeli banka ve borsalar ile bunların iştiraklerinin; sermayesi kısmen veya tamamen Hazine’ye veya Özelleştirme İdaresi Başkanlığı’na ait olup, özelleştirme neticesinde kamu payı yüzde 50’nin altına düşen Devlet iştiraklerinin; uydu, yörünge pozisyonlarının haklarına sahip olan sermayesinin tamamı Hazine’ye ait şirketin; yönetim, denetim, tasfiye kurullarında görev alanlara yetkili organları veya esas sözleşmeleri uyarınca belirlenen ücretler ödenir” düzenlemesi getirildi. Yani bu kapsama girenlerde herhangi bir sınır bulunmuyor. Dolayısıyla bu yerlerde belirlenen ücretler “aynen ödenir ve kurumuna gelir kaydedilmez” anlamı çıkıyor ki, asıl sıkıntı burada başlıyor.

Tasarruf paketi sınır getirecekti

Resmi Gazete’de 26 Temmuz 2024 tarihinde 7521 sayılı yasa olarak yayımlanan kamuoyunda tasarruf tedbirleri olarak bilinen kanun ile esasında buradaki sıkıntıya müdahale edilmek istenmişti. Burada şöyle bir kurgunun işlemesi bekleniyordu: KİT’lerde ve özelleştirme kapsam ve programında olup, kamu payı yüzde 50’nin üzerinde olan yerlerde ücret, üyelere 32 bin 500 lira, başkana 65 bin lira (halihazırda da böyle). Ama asıl kamu bankaları, borsalar, bunların iştirakleri, özelleştirme sonucunda kamu yapı yüzde 50’nin altında olan devlet iştiraklerinde ve özelleştirilmesine rağmen Özelleştirme Kanunu’na göre imtiyaz oluşturulan şirketlerde; uygulama yürürlüğe girdiğinde en fazla 98 bin 41 lira ödenecekti. Bu rakamlar memur maaşları arttığında aynı oranda artacak.

Yeniden ertelenme ihtimali var

Ancak TBMM Genel Kurulu’nda görüşmeler sırasında verilen bir önergeyle yönetim ve denetim kurulu üyeliğine yapılacak sınırsız ücret düzenlemesinin 1 Ocak 2025 tarihine ertelendi. Şimdi 7521 sayılı yasa olarak yürürlüğe giren Kanun’da 2025 yılı Ocak ayında yürürlük tarihi konulan ücretlere sınır getirilmesi maddesi ile ilgili olarak bürokratlar yürürlük tarihinin 2025 yılı başında yeniden ertelenebileceğine vurgu yapıyor.