Memur ve emeklinin 2025 artışı ne olacak, Türk-İş neyin peşinde?

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) kasım ayı enflasyonunun aylık 2,24 olduğunu açıkladı. Geriye aralık ayındaki enflasyon oranı kaldı. Biliyorsunuz, o da Ocak ayının 3’ünde açıklanacak.

Geçtiğimiz 10 Kasım tarihinde https://www.baskentgazete.com.tr/yeni-yilda-isci-emeklisi-ve-memur-ne-kadar-zam-alacak linkinde de görüleceği gibi kasım ve aralık aylarında oluşacak enflasyona göre bir dizi simülasyonlu ücret artışlarını yazmıştım. Meraklısı linkten bakabilir.

Şimdi kasım ayı enflasyonu netleştiğine göre, aralık ayında gelecek artışa göre tüm ücretlilerin merakla beklediği Ocak ayındaki elimize geçecek tutarın oranını güncelleyelim.

TÜİK’in enflasyonu düşük gösterme çabasının süreceği öngörüsü sizde de vardır diye düşünüyorum. Buna göre aralık ayında da enflasyonun ortalama 2 ila 2.25 aralığında açıklanacağını varsayarak, aralık ayı enflasyon yüzde 2 gelirse emeklinin 2024 yılı son 6 ayında alacağı enflasyon farkı yüzde 16,86 olacak. Memur için oluşacak fark ise yüzde 6.24 olacak. Böylece memurun yüzde 6 oranındaki toplu sözleşmeden kalan tutarla birlikte alacakları tutar yüzde 12.62 olacak.

Eğer aralık ayında aylık enflasyon farkı yüzde 2.25 olarak açıklanırsa, emeklinin son 6 aylık enflasyon farkı ile alacağı artış yüzde 17.15 olacak. Memurun enflasyon farkı ise yüzde 6.5’a çıkacak ve toplu sözleşme farkı ile yüzde 12.89 oranında artış alacağı görülüyor.

***                                      ***                                      ***                                      ***

Ekonomi Muhabirleri Derneği (EMD) olarak hafta içerisinde Türk-İş Genel Başkanı Ergün Atalay’ın konuğu olduk. İlki 10 Aralık’ta başlayacak asgari ücret görüşmeleri öncesinde işçilerin örgütlü olduğu Türk-İş’in ve başkanının ne düşündüğünü öğrenmek biz ekonomi muhabirleri için önemliydi.

Başkan Atalay, iktidarın enflasyonun nedenleri arasında gösterdiği asgari ücretin enflasyonun sebebi olmayacağını güzel bir tespitle dile getirdi: “Asgari ücret enflasyona sebep değil. Bunu nereden anlıyoruz. Bir senedir asgari ücrete zam gelmiyor ama fiyatlar artmaya devam ediyor.” Nokta…

Çok uğraştık Türk-İş’in kafasındaki asgari ücretin ne kadar olması yönündeki rakamı almak için, ama söylemedi. Fakat şu tespitine de katılmamak elde değil: “Asgari ücret geçim ücretine dönüştü. Asgari ücretle bundan 5 yıl önce en düşük ücret belirlenirken, şimdi geçim ücreti.” Nokta…

Atalay’ın Hazine ve Maliye Bakanlığı (HMB) ve hükümetin düzeltmesi gerektiğini söylediği ücretlilerin kazançlarından alınan gelir vergisi dilimleri konusundaki tespitleri çok daha dikkat çekiciydi.

Türk-İş başkanı Atalay, 1999 yılından günümüze kadar HMB’nın açıkladığı yeniden değerleme oranına göre ücret vergi dilimlerinin güncellenmediğini dile getirdi. Bu ne demek? Geçtiğimiz ay açıklanan 2025 yılında uygulanacak yüzde 43,93 oranındaki yeniden değerleme oranına göre 110 bin lira sınırını gösteren ücret gelirlerinin yüzde 15’lik ilk dilimi 158 bin 323 liraya çıkacak.

Ama HMB her yıl belirlediği yeniden değerleme oranını gerçekçi şekilde ücretlerden aldığı gelir vergisine oranlasaydı, 2025 yılı için ilk vergi dilimi 280 bin liraya çıkması gerekiyor. Dolayısıyla özellikle asgari ücretli kesimlerin yılın son 2 ayında maaşlarından vergi kesintisi olmamış olacak.

Atalay ayrıca vergi dilimlerinin asgari ücret karşısındaki uçurumu da ortaya koydu. Buna göre 1999 yılında asgari ücret, yüzde 15 olan ilk vergi diliminin 25 katından fazlaydı. Yeniden değerleme oranlarının ücret gelirlerine tam olarak yansıtılmaması nedeniyle, 2010 yılında asgari ücret vergi diliminin 12 katına geriledi. 2024 yılında ise artık asgari ücret vergi diliminin 5.5 katı hale getirildi.

Atalay ücret geliri elde eden milyonlarca kişinin hakkının teslim edilmesi için HMB ve hükümet yeniden değerleme oranında güncellenerek yayımlanmasını ve bugünden sonrası için her yıl yeniden değerleme oranında artırılması gerektiğine dikkat çekiyor. Yine “dengenin aynı şekilde korunabilmesi için yeniden değerleme oranı ile dilimler arttırılırsa dahi birinci dilimin asgari ücretin 14 katından, ikinci dilimin asgari ücretin 24 katından, üçüncü dilimin asgari ücretin 53 katından, dördüncü dilimin asgari ücretin 250 katından az olmaması sağlanmalıdır” değerlendirmesi yapıyor.