Siyasi tansiyonla ekonomiye nefes aldırmazsak…

Merkez Bankası Para Politikası Kurulu (PPK) politika faizini geçtiğimiz haziran ayında aynı tuttu. Temmuz ayının 24’ünde yapılacak toplantı ile ilgili piyasalardaki beklenti indirim yönlü. ABD merkezli yatırım bankası Morgan Stanley, TCMB’nin temmuz ayında 250 baz puanlık bir indirimle politika faizini yüzde 43,5’e çekmesini beklediğini açıkladı. 

Hatta 300-350 baz puanlık bir indirim beklentisi piyasalarca dile getiriliyor. CHP kurultayı davasının ertelenmesinin siyasi tansiyonu düşürmesi ve faiz indirim beklentilerinin artması ile borsa yukarı yönlü hareketlenmişti. Ancak bu beklentiler hafta başına kadar böyleydi.

Cuma günü içlerinde Tunç Soyer’in de olduğu 36 kişi tutuklandı. Yine Manavgat Belediyesi Belediye Başkanı Niyazi Nefi Kara’nın da bulunduğu 35 kişi hakkında gözaltı kararı verildi. Cumartesi günü CHP’li Adana Büyükşehir Belediye Başkanı Zeydan Karalar, Adıyaman Belediye Başkanı Abdurrahman Tutdere ve Antalya Büyükşehir Belediye Başkanı Muhittin Böcek’in de olduğu 18 kişi hakkında gözaltı kararı verildi. Böcek görevden uzaklaştırıldı.

Pazar gecesi ise CHP Genel Başkanı Özgür Özel hakkında Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı’nca CHP MYK toplantısı sonrası yaptığı açıklamalarla ilgili soruşturma başlatıldı. Dahası 61 milletvekili hakkında 240 adet yasama dokunulmazlığının kaldırılmasıyla ilgili kulisler çalkalanıyor.

7 Temmuz Pazartesi sabahı Borsa İstanbul (BİST) yüzde 1.34’lük kayıpla açıldı. Dolar kuru 19 Mart’tan sonra ilk kez 40 TL’yi gördü. Tedirginlik piyasalara yansırken, vatandaşın da endişeli olduğu ortaya çıktı. Gazetelere düşen haberlere bakılırsa, yastık altında 5 bin ton altın var. Vatandaşların bankalara para yatırmak istemedikleri; en güvenilir liman olarak altını gördükleri anlaşılıyor. Üstelik bankaların 32 günlük mevduata yüzde 51’ler seviyesinde faiz vermesine karşın. Vatandaşların evinde hırsızlık riskine rağmen bankalara para yatırmak yerine altın alıp, yastık altı yapmasını iyi düşünmek gerekiyor.

Ekonomideki dengenin bu yılın ilk çeyreğinde nasıl bozulduğu hala hafızalarda. 19 Mart tarihinde Ekrem İmamoğlu’nun gözaltına alınması ile çay kaşığı misali toplanan swaplarla oluşturulan MB’nin rezervinden 48 milyar dolardan fazlası eridi. Şimdi piyasalarda o gün yaşanan tahribatın benzeri önümüzdeki günlerde yine mi yaşanacak endişesi var.

O zaman temmuz ayının 24’ünde yapılacak toplantıda politika faizinde indirim olasılığı var mıdır? sorusu ortada dururken, ekonomideki gelişmelere bir başka açıdan da bakalım!

2 Temmuz tarihinde açıklandı: 2025’in ilk 6 ayında dış ticaret açığı 49,4 milyar dolar ile güçlü bir yükseliş gerçekleştirdi. İhracat yüzde 4,1 artışla 131,4 milyar dolar olurken, ithalat yüzde 7,2 artışla 180,9 milyar dolar oldu. Dış ticaret hacmi yüzde 5,9 artarak 312,3 milyar dolara çıktı.

Devam edelim son verilere….

İstanbul Sanayi Odası (İSO) tarafından açıklanan “Türkiye’nin İkinci 500 Büyük Sanayi Kuruluşu-2024” araştırması, özellikle KOBİ niteliğindeki sanayi şirketlerinin yüksek enflasyon etkisiyle rekor düzeyde zarar ettiğini ortaya koydu. Üretimden satışlarda reel olarak binde 1’lik bir gerileme yaşanırken, kar eden kuruluş sayısı ciddi şekilde düştü. Bu düşüş, 2022 ve 2023 yıllarındaki gerileme eğilimini sürdürerek üst üste üçüncü yıla taşındı.

Bir başka veri…

Türkiye Bankalar Birliği’ne (TBB) göre, yılın ilk beş ayında borcunu ödeyemediği için takibe alınan kişi sayısı 1 milyon 39 bine ulaştı. Bireysel kredilerde tasfiye olunacak alacak tutarı ise geçen yıla kıyasla yüzde 177 artarak 199 milyar TL’ye çıktı.

Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) Kredi Garanti Fonu ve Bankalar ile birlikte 6 ay geri ödemesiz, 36 ay vadeli 2.5 milyon liraya kadar kredi başlatıyor. ‘Nefes Kredisi’ olarak nitelendirilen kredi modelinde KOBİ’lere uygun koşullarda finansman desteği amaçlanıyor. Kredinin tanıtım toplantısında TOBB Başkanı Rifat Hisarciklioğlu’nun, KOBİ’lerin yaşadığı en büyük sıkıntı finansmana erişim sözleri ekonomide yaşanan sıkıntıyı çok güzel özetliyor. Ekonomideki sıkıntıyı bir başka sözlerle de Kredi Garanti Fonu Yönetim Kurulu Başkanı Erdoğan Özegen dile getirdi. Özegen, KGF olarak şu ana kadar yaklaşık 1,5 trilyon liralık krediye kefalet verdiklerini açıkladı. 558 bin firmaya kefil olduklarını vurguladı.

Ticaret krediyle dönüyor, yükselen siyasi tansiyonla alarm veren ekonomiye nefes aldırmazsak…