Vergi paketinde adalet sağlayıcı adımlar yer almıyor!

 
TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu'nda 25 Ekim tarihinde kabul edilen 36 maddelik vergi paketinin önümüzdeki hafta Genel Kurul'da görüşülmesi bekleniyor. Fahiş emlak vergilerinde ‘yeniden değerleme oranının bir katını geçmeyecek’ formül üzerinde duruluyor.

Hükümetin “vergi adaletini güçlendirme” gerekçesiyle sunduğu 36 maddelik düzenlemedeki asıl hedef bütçe açığını kapatmak. Pakete ilişkin Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın ‘Etki Analizi’nde 350 milyar TL’yi bulacak bir kaynak hesaplanıyor. Kaynağın 200 milyar TL kadarı ek gelir, 150 milyar TL'si tasarruftan bekleniyor.

Bu kapsamda İşveren prim oranının bir puan artırılması ile 2026'da yaklaşık 111 milyar TL, prime esas kazanç üst sınırının asgari ücretin dokuz katına çıkarılması ile yaklaşık 63,7 milyar TL, kira istisnasının daraltılması ile yaklaşık 22 milyar TL bekleniyor. Noter harçlarının devreye girmesi ile de yaklaşık 13,1 milyar TL ek gelir yaratılacak. Öte yandan genç girişimci teşviki kaldırılacak ve işveren prim desteği düşürülecek. Buradan da yaklaşık 110 milyar TL'lik tasarruf hedefleniyor.

Paketle dar ve sabit gelirli vatandaşa bir yük çıkacağı görülüyor. Servet vergisi veya artan oranlı gelir vergisi gibi doğrudan adalet sağlayıcı adımlar yer almazken, dolaylı vergi ve harçlar düşük gelirli kesimleri orantısız biçimde etkiliyor. Vergi uzmanları “En büyük eksiklik, gelir vergisi tarifesinin yeniden düzenlenmemesi” eleştirisi yapıyor.

Mesela asgari ücretten gelir vergisi kesintisi yapılmıyor. Ancak, çalışanların yüzde 60’a yakın bir kesiminin aylık kazanç ortalamasının asgari ücret sınırları yönüyle eleştiriliyor. Asgari ücretin biraz üzerinde maaş alanlar bu yılın 7’inci ayından itibaren yüzde 20 olan ikinci gelir vergisi dilimine giriyor. Ama maaşı 45-50 bin lira olan çalışan ise nisan ayından itibaren o dilime giriyor.

2025 yılı ücret gelirleri vergi tarifesi dilimleri yıllık kazancı 158 bin liraya kadar yüzde 15 kesinti öngörüyor. 158 bin-330 bin lira arası yüzde 20, 330 bin lira-1.2 milyon lira arası yüzde 27, 1.2 - 4.3 milyon lira arası yüzde 35, 4.3 milyon lira üzeri kazanca ise yüzde 40 kesinti uygulanıyor.

2025 Ocak ayından itibaren aylık brüt maaşı 50 bin TL olan bir çalışanın maaşından yüzde 14 SGK ile yüzde 1 işsizlik fonu kesintisi ile kalan matrahı 42 bin 500 TL oluyor. Her ay toplanan bu tutar, Nisan ayında 170 bin lira olduğundan 158 bin lirayı aşan kısmına sonraki tarife olan yüzde 20 uygulanıyor. İlk 3 ayda aldığı 39 bin 258 liralık maaş, Nisan ayında 38 bin 658 liraya düşüyor. Çalışanın Nisan ayında eline geçen maaşından 600 lira daha az ücret geçiyor. Bu durum temmuz ayında 7 x 42.500 ile 297 bin 500 TL’ye çıktığı için 158 bin liralık kısma yüzde 15, kalan kısmı ise yüzde 20 dilim üzerinden gelir vergisi kesintisine giriyor.

Kolaylık olsun diye bir tablo ile şöyle anlatalım!

Aylar	Brüt maaş TL	SGK işçi payı (%1)	İşs.Sig. İşçi Pay (%1)	Küm. Verg mat.	Aylık gelir vergisi	Damga vergisi (%0,759)	Net TL	Asg. Üc.gel. ver. İstis	Asg. Ücr. Dam.ver İstis.	Top. Net. Ele geçen	İşveren Top. Maliyet
Oca	50.000	7.000	500	42.500	6.375	379.5	35.745,5	3.315,7	197,38	39.258,58	58.875
Şub	50.000	7.000	500	85.000	6.375	379.5	35.745,5	3.315,7	197,38	39.258,58	58.875
Mart	50.000	7.000	500	127.500	6.375	379.5	35.745,5	3.315,7	197,38	39.258,58	58.875
Nis	50.000	7.000	500	170.000	6.975	379.5	35.145,5	3.315,7	197,38	38.658,58	58.875
May	50.000	7.000	500	212.500	8.500	379.5	33.620,5	3.315,7	197,38	37.133,58	58.875
Haz	50.000	7.000	500	255.000	8.500	379.5	33.620,5	3.315,7	197,38	37.133,58	58.875
Tem	50.000	7.000	500	297.500	8.500	379.5	33.620,5	3.315,7	197,38	37.133,58	58.875
Ağu	50.000	7.000	500	340.000	9.200	379.5	32.920,5	4.257,57	197,38	37.375,45	58.875
Eyl	50.000	7.000	500	382.500	11.475	379.5	30.645,5	4.420,94	197,38	35.263,82	58.875
Ekm	50.000	7.000	500	425.000	11.475	379.5	30.645,5	4.420,94	197,38	35.263,82	58.875
Kas	50.000	7.000	500	467.500	11.475	379.5	30.645,5	4.420,94	197,38	35.263,82	58.875
Ara	50.000	7.000	500	510.000	11.475	379.5	30.645,5	4.420,94	197,38	35.263,82	58.875
TOP.	600.00	84.000	6.000	510.000	106.700	4.554	398.746	45.151,23	2.368,56	446.265,79	706.500