Enflasyonu daha da tetikleyecekler

 

Bütçe denkliği bozuldukça iktidarlar hemen borçlanma limitinin artırılmasına sarılıyor. Bu da enflasyonu daha da tetiklediği için her limit artırımının ardından gelen süreçte enflasyon ile mücadele de ciddi şekilde sekteye uğruyor.

Benzer bir süreç şu anda TBMM Plan Bütçe Komisyonu’nda görüşülmeye başlanan Torba Teklif ile başlatılıyor. 

Teklif ile net borçlanma limiti konusunda Cumhurbaşkanının yetkisi artırılıyor. 690,9 milyar liradan 2 trilyon 181 milyar liraya çıkarılıyor. Bu kapsamda 2023 yılı içerisinde bakan ve Cumhurbaşkanı tarafından artırılan tutarın 3 katı olarak uygulanması getiriliyor. Böylece 2023 yılı merkezi yönetim bütçe kanunun kapsamında 660,9 milyar lira olan borçlanma limitinin 2.181 milyar liraya yükseltmesi getiriliyor.

Motorlu Taşıtlar Vergisi’nden (MTV) 2023 yılı ocak ayında 37,2 milyar lira tahakkuk gerçekleşti. Bu kapsamda yeniden ilave MTV ile yaklaşık 30 milyar TL ilave gelir amaçlanıyor.

2872 sayılı Çevre Kanunu’na ek 11’inci madde kapsamında tahsil edilen geri kazanım payı tutarlarının artırılması veya indirilmesi konusunda Cumhurbaşkanına yetkisi genişletiliyor. Buna göre, yetki ile geri kazanıp katılım pay tutarlarının doğrudan ya da yeniden değerleme oranı uygulanarak iki katına kadar artırılması ya da yarısına kadar indirilmesi getiriliyor.

Net borç kullanımı konusunda Cumhurbaşkanına verilen yetki 3 katı oranında genişletiliyor. Bu kapsamda 2023 yılı içerisinde bakan ve Cumhurbaşkanı tarafından artırılan tutarın 3 katı olarak uygulanması getiriliyor. Böylece 2023 yılı merkezi yönetim bütçe kanunu kapsamında 660,9 milyar lira olan borçlanma limiti 2 trilyon 181 milyar liraya yükseltilecek.

Torba düzenlemesinin etki analizinde 4760 sayılı ÖTV artışları ile ilgili I ve III nolu listelerdeki ürünlerde oluşabilecek fiyat dalgalanmalarına uygun vergilendirme yapılması için Cumhurbaşkanına tanınan yetkisi artırılıyor. Cumhurbaşkanının yetkisinin enflasyonist dönemlerde korunması amaçlanıyor.

İhracat kazançlarına sağlanan 5 puanlık indirim de dikkate alınarak kurumlar vergisinde gerek şirketler gerekse finans kuruluşlarında 5 puanlık artışın 2023 yılına etkisi 80 milyar TL, yıllık etkisi ise 119,9 milyar TL olarak hesaplandı.

ÖTV Kanunu’nda değişiklik yapılarak, 1 sayılı listenin (A) ve (B) cetvelindeki akaryakıt ürün ve türevleri için Cumhurbaşkanına tanınan yetkiler değiştiriliyor. Cumhurbaşkanı fiyat dalgalanmalarına uygun olarak enflasyonist dönemde ÖTV kaybını önleyici artırıcı kararlar alabilecek.

Şirketlerin fon katılım paylarından elde ettikleri istisnalar kaldırılıyor. Bu kapsamda 2022 yılında bin 372 mükellef, 17.2 milyar lira tutarında istisnadan yararlandı. Bu istisnanın vergisel maliyeti de 4 milyar oldu. İşte bu istisna da kaldırılıyor.

Taşınmaz satış kazançlarına tanınan istisna da kaldırılıyor. 2022 yılında bin 937 mükellef 10.7 milyar lira tutarında taşınmaz satış kazanç istisnasından faydalanmıştı. Bunun vergisel maliyeti ise 2,5 milyar lira olarak gerçekleşmişti. Mevcut taşınmazlara yönelik istisna oranının da yüzde 50’den yüzde 25’e düşürülmesi ile de 1 milyar lira gelir etkisi olacağı tahmin ediliyor.

SALGIN CEZALARI İADE EDİLECEK

Düzenleme ile COVİD-19 kapsamında kesilen idari para cezalarının iade edilmesi kapsamında da 321 bin kişiden tahsil edilen 308 milyon liranın iadesi getiriliyor.

MEMURA SEYYANEN 177 MİLYAR LİRA VERİLECEK

Memurlara seyyanen 8 bin 77 lira ilave ödeme yapılması ile ilgili olarak da yaklaşık 3,7 milyon kamu görevlisini (işçiler hariç) kapsıyor. Bu kesimlerin aylık ve ücretlerinde yapılacak net 8 bin 77 lira seyyanen artışın 2023 yılı merkezi yönetim bütçesine ilave maliyeti de 177 milyar lira olarak hesap ediliyor.

ÜCRET ARTIŞLARI 794.1 MİLYAR LİRA

Memurlara Ocak ayında yapılan yüzde 30 oranında zam ile Temmuz ayında yapılacak artış ve 2023 yılı Kamu Toplu Sözleşmeleri Çerçeve Anlaşma Protokolü kapsamında işçilere Ocak ayında yüzde 45, Temmuz ayında yüzde 15 artış sonucu ortaya 794.1 milyar lira Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nın bütçesine ilave ödenek için de Cumhurbaşkanı’na yetki veriliyor.

Bu tutarın dağılımı ise şöyle oldu:

Memurlara Ocak ayındaki yüzde 30 Zam: 388. 3 milyar lira

Emeklilik ve yaşlılık aylığı bağlanan (EYT): 213 milyar lira

Bayram ikramiyesinin 2 bin liraya çıkarılması: 21,7 milyar lira

En düşük emekli aylığı 7500 lira olması: 56,7 milyar lira

Asgari ücret artışı işveren prim teşviki: 24,9 milyar lira

Devlet katkısı ödemeleri için: 73 milyar lira

Ödeme gücü olmayan sağlık primi ödemeleri için: 9,5 milyar lira

Ek ödemeler için: 7 milyar lira