Seçimlerin matematiksel hesabı

Erken seçim 2022’de gözüküyor

İktidar ‘erken seçim’ laflarını ortaya atarak gündem mi değiştirmek istiyor, yoksa muhalefetin elinde malzeme yok da, iktidarı kendi minderine mi çekmeye çalışıyor bilinmez!
Ama işin doğrusu ortada ‘havanda su dövülmesi’ gibi bir durum var.

Nedenini anlatayım…

Anayasaya göre bir kişi ancak iki defa cumhurbaşkanı seçilebilir. Dolayısıyla 24 Haziran 2018’de yapılan seçimler normal süresi olan 5 yıl sonra 24 Haziran 2023’de yapılacak ise o tarihteki seçimlere Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın 3’üncü kez cumhurbaşkanlığına adayı olarak katılması Anayasa açısından kapalı.

Yine Anayasaya göre erken seçim kararını Cumhurbaşkanı kendisi getirebiliyor, ayrıca da TBMM’de 360 milletvekilinin oyu ile gidilebiliyor.

Ancak, şu anda ikinci dönem cumhurbaşkanlığını devam ettiren Erdoğan’ın, erken seçim kararı alması halinde kendisinin katılması mümkün değil. Çünkü bir kişi ancak iki kez cumhurbaşkanı adayı olabiliyor.

Anayasaya göre, ikinci kez görevdeki bir kişinin üçüncü defa cumhurbaşkanlığına aday olmasının yolu var. O da ancak sadece TBMM tarafından erken seçim kararı alınması ile mümkün.

İşte burada devreye erken seçimin zamanlaması giriyor.

Yani erken seçim en geç ne zaman yapılabilir?

Normal koşullarda 2018 yılı 24 Haziran tarihinde gerçekleşen genel seçimlerin 5’inci yılı 2023 yılında dolacak.

Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın üçüncü kez aday olacağını ve şu anda kullandığı ikinci döneme ilişkin sürenin mümkün olan tamamını kullanmak isteyeceğini baştan belirtelim. Yani erken seçime gidilecek, ancak Erdoğan da şu andaki süresinin en az 4 yılını kullanmak isteyecek.

Dolayısıyla kimse bu sürenin öncesinde bir erken seçim beklemesin!

Yani (olmaz ya) kendisi seçimlere katılmaktan vazgeçerse, o zaman seçimler normal dönemi olan 2023 yılı Haziran ayında olabilir.

Ancak Erdoğan’ın kafasında 3’ncü dönem cumhurbaşkanlığını da 2028 yılına kadar yapma isteğinin geçtiğini bildiğimiz için kendisinin seçimlere katılmak istemeyeceği ihtimaline hiç ihtimal vermiyorum.

Kanun erken seçimin tarihini net veriyor

O zaman “ne zaman erken seçim olur” sorusuna geçtiğimizde; bunu Cumhurbaşkanlığı Seçim Kanunu çok net belirtiyor!

6271 sayılı ‘Cumhurbaşkanı Seçim Kanunu’nun 3’üncü maddesinin 5’nci fıkrasında şöyle deniliyor:

“Cumhurbaşkanlığı makamının herhangi bir nedenle boşalması ve Türkiye Büyük Millet Meclisi genel seçimine bir yıl veya daha az süre kalması hâlinde, Cumhurbaşkanı seçimi, makamın boşaldığı günden sonra gelen altmışıncı günü takip eden ilk Pazar günü Türkiye Büyük Millet Meclisi genel seçimiyle birlikte yapılır.”

Buna göre erken seçim için, 2023 yılı Haziran ayında normal süresi dolacak olan genel seçimlere en son 1 yıl süre kalması şart olacak. Bu tarih de ancak, 2022 yılı ortaları olarak görülüyor.

Yine ayın düzenlemeye göre, “Karar alınmasından 60’ıncı günü takip eden Pazar günü” denildiğine göre, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın 3’üncü kez katılabileceği erken genel seçimler 2022 yılı güz dönemi yapılabilecek.

Buraya kadar neden 2022 güz döneminden önce seçim beklentisinin olmaması gerektiğini anlatmaya çalıştım.

Şimdi ise TBMM’nin erken seçim kararı alamadığı durumda ne olacak ona bakalım?

Diğer Partiler istemezse, Erdoğan giremiyor

TBMM’nin 2022 yılı ortalarında erken seçim yapılması yönünde karar alması için TBMM üye tam sayısının 5’te 3’ü olan 360 milletvekilinin imzası gerekiyor.

TBMM’de cumhur ittifakı içerisinde hareket edeceklerine kesin gözle bakılan MHP’nin 48, Ak Partinin 289 milletvekili bulunuyor ve sayı 337’de kalıyor.

Şu anda vefatlar ve vekilliklerin düşürülmesinden dolayı TBMM’de sandalye sayısı 584. Söz konusu hesaptaki sayı bunun üzerinden yapılırsa sayı 350 olmak zorunda. O da iktidara ve ortağına yetmiyor.

Burada diğer partilerden 23 vekilin kendilerine erken seçim için destek verme arayışına girecekleri görülüyor.

Dolayısıyla Cumhurbaşkanı’nın Saadet Partisi YİK üyesi Oğuzhan Asiltürk ile görüşmesini, TBMM’de erken seçime Saadet Partisi’nin destek vermesini sağlamak olarak okuyabiliriz.

Çünkü diğer partilerin erken seçime gidilmesi için destek vermedikleri durum oluşursa, yani 23 vekil bulunamazsa, işte o zaman seçimler normal zamanında yani 2023 Haziran ayında yapılacak.

Seçimler normal olursa, Cumhurbaşkanı Erdoğan 3’ncü dönem için seçimlere katılamayacak.

Böylece Erdoğan’a 16 Nisan 2017 tarihinde kendi getirdiği Anayasal düzenleme engel çıkartacak.

Ak Partililerin Argümanı…

Ancak AK Partililer de diğer partilerin erken seçim istemeyerek Erdoğan’ın önünü kesebileceklerini bildikleri için, baştan beri şöyle ilginç bir argüman geliştirdiler:

“16 Nisan 2017 tarihinde gerçekleşen Anayasa değişikliğinden sonra cumhurbaşkanlığı hükümet sistemi başladı. Dolayısıyla da Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın ilk kez cumhurbaşkanı oluşu 24 Haziran 2018 tarihinde yapılan seçimlerle başladı.”

Bu argümanın hayata geçirilmesi halinde, erken seçim kararı alınsa da, seçimler normal zamanında yapılsa da, Yüksek Seçim Kurulu’nun (YSK) Erdoğan’ın adaylığının onayı konusunda ‘katılacağı bu kaçıncı cumhurbaşkanlığı’ gibi bir sayım yapılmayacağına güveniliyor.