Ekonomi paketinin detayları ortaya çıktı

İkinci el otoda noter harcı

İşletmelerin karından yeni vergi

Akaryakıtçılara özel düzenleme

Hükümetin günlerdir dile getirdiği ekonomide reform paketinin içeriği ortaya çıktı. 

Mart ayının ikinci haftasında getirilmesi planlanan pakette, maliye, çalışma ve adalet bakanlıklarını ilgilendiren maddelerin varlığı dikkat çekti. Ayrıca son aylarda ciddi vergi kaçağına yol açan akaryakıt istasyonlarına ciddi tedbirler getiriliyor. Bu kapsamda EPDK’nın alanına giren, petrol, doğalgaz, LPG alanlarında yaşanan aksaklıkları giderici düzenlemeler bulunuyor.

Paket ile 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsili Hakkındaki Kanuna yeni eklemeler yapılacak. 6183 sayılı Kanunun 85-90-97’inci maddeleri yeniden düzenleniyor. Yine maddeyle, menkul ve gayrimenkul malların elektronik ortamda satışına imkan getiriliyor.

İşletme karlarından vergi alınacak

193 sayılı Gelir Vergisi Kanununa geçici 91’inci maddeden sonra, yeni geçici madde getiriliyor. Geçici madde ile işletmelerin 2020, 2021 ve 2022 yılı kazançlarına vergi tevkifatı (kesintisi) getiriliyor. Madde ile gelecek dönemlerde ortaklara yapılacak kar dağıtımı veya ana merkeze aktarılan tutar üzerinden yapılacak tevkifata mahsuben kurum kazancı üzerinden önceden vergi alınacak. Böylece fiili kar dağıtımı veya dar mükellef kurumlar için ana merkeze aktarımı olmayan durumlarda kurum kazancının belli bir oranı üzerinden vergilendirilecek.

İkinci el oto satışına binde 5 noter harcı

Harçlar Kanuna getirilen düzenleme ile 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanununun 20’nci maddesinin birinci fıkrasının (d) bendi kapsamında, tescil edilmiş araçların ilk tescilinden sonraki birinci satış ve devir işlemlerinde alım satım bedeli üzerinden binde 5 harç getiriliyor. Ayrıca, noterler tarafından gerçekleştirilen tescil edilmiş araçların (2. el araçların) satış ve devir işlemlerine ilişkin harç istisnasının, tescil edilmiş araçların ilk tescilinden sonraki birinci satış ve devir işlemlerinde kaldırılıyor.

Konsinye ürüne peşin ÖTV getiriliyor

4760 sayılı Özel Tüketim Vergisi Kanunun 3’üncü maddesinin birinci fıkrasının d bendinde ekli (III) sayılı liste kapsamındaki malların komisyoncular vasıtasıyla veya konsinyasyon suretiyle satışında imalatçı tarafından bu malların komisyoncuya veya konsinyi işletmelere verildiği anda vergilendirilmesi getiriliyor.

VUK’ta Maliye’ye yeni yetki

213 sayılı Vergi Usul Kanununun (VUK) 231’inci maddesinin birinci fıkrasının (5) numaralı bendine madde ekleniyor. Buna göre mal veya hizmetin nev'i, miktarı, fiyatı, tutarı, satışın yapılma şekli, faaliyet konusu, sektör veya mükellefiyet türünü ayrı ayrı veya birlikte dikkate alarak, 7 günlük fatura düzenleme süresini indirme ya da faturanın malın teslim edildiği veya hizmetin yapıldığı anda düzenlenmesi zorunluluğu getirme konusunda yetki veriliyor.

Teklif ile özel usulsüzlük maddesinde de yeni düzenleme getiriliyor. Buna göre, Kanunun mükerrer 257’nci maddesinin birinci fıkrasının (8) numaralı bendi uyarınca getirilen zorunluluklara uymayanlara bu fıkranın (1) numaralı bendinde yer alan tutarın 10 katından az olmamak üzere bir önceki hesap dönemine ait brüt satışlar toplamının yüzde 2’si tutarında özel usulsüzlük cezası kesilecek.

Akaryakıt sistemini silenlerin cezası ağırlaştırılıyor

213 sayılı Kanunun 359’uncu maddesine (c) fıkrasından sonra “Hazine ve Maliye Bakanlığınca yetkilendirilmediği halde, ödeme kaydedici cihaz mührünü kaldıran, donanım veya yazılımını değiştiren veya yetkilendirilmiş olsun ya da olmasın ödeme kaydedici cihazın hafıza birimlerine, elektronik devre elemanlarına veya harici donanım veya yazılımlarla olan bağlantı sistemine müdahale edenlerin cezası ağırlaştırılıyor. Bu kapsamda gerçekleştirilen satışlara ait mali belge veya bilgilerin cihazda kayıt altına alınmasını engelleyen, cihazda kayıt altına alınan bilgileri değiştiren veya silen, ödeme kaydedici cihaz veya bağlantılı diğer donanım ve sistemler tarafından Hazine ve Maliye Bakanlığı veya diğer kamu kurum ve kuruluşlarına elektronik ortamda iletilmesi gereken belge, bilgi veya verilerin iletilmesini önleyen veya bunların gerçeğe uygun olmayan şekilde iletilmesine sebebiyet verenler üç yıldan beş yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılacak.

Akaryakıt kaçakçısına 5 yıl hapis

5607 sayılı Kaçakçılıkla Mücadele Kanununa ekleme yapılıyor. Buna göre Enerji Piyasası Düzenleme Kurumunca (EPDK) lisans verilen akaryakıt dağıtıcısı ve bayisi gibi firmalardan; kayıt dışılığa sebep olacak şekilde belgesiz olarak akaryakıt alım satımı yapanlar, sattıkları akaryakıtların belgelerini başka firmalar veya kişiler adına düzenleyenler ile bu belgeleri kullananlar, mahiyet veya miktar itibarıyla gerçek durumu yansıtmayan belgeleri düzenleyenler veya kullananların fiilleri kaçakçılık suçları kapsamına alınıyor. Böylece gerçek durumu mahiyet veya miktar itibarıyla yansıtmayacak şekilde belge düzenlediği veya kullandığı tespit edilenler iki yıldan beş yıla kadar hapis ve yirmi bin güne kadar adlî para cezası ile cezalandırılacak.

Akaryakıtçının vergi borcu olmayacak

5015 sayılı Petrol Piyasası Kanunu kapsamında enerji alanında belirli işlemlerde ve her yılın belirli ayında lisans sahiplerinin vergi dairesine borcu bulunmadığına ilişkin belge ibrazı zorunluluğu getiriliyor. Ayrıca yapılan düzenleme ile EPDK’ya lisans sahipleri için teknoloji, kalite, güvenlik, hizmet ve teşebbüsün sürdürülebilirliğine yönelik teknik ve ekonomik kriterler ve özel şartlar belirleme yetkisi veriliyor. Yine, dağıtıcılar, herhangi bir dağıtıcıdan aldığı akaryakıtı başka bir dağıtıcıya satamayacakları da düzenleniyor.

6183 sayılı Kanunun 22/A maddesi kapsamında vadesi geçmiş borcu bulunmamasına ilişkin koşulu sağlayamayan lisans sahiplerinin lisans kapsamındaki faaliyeti Kurum tarafından bir ay süreyle geçici olarak durdurulacak. Bu süre içinde söz konusu tesis için başka bir gerçek veya tüzel kişiye de lisans verilmeyecek.

Akaryakıt lisansı zorlaştırılıyor


5015 sayılı Kanunun 20’nci maddesinin ikinci fıkrasında yer alan (e) bendde değişiklik yapılarak, lisansı iptal olanlara yeniden lisans verilmeyecek. Lisans sahibinin tüzel kişi olması durumunda söz konusu iptale konu fiilin işlendiği tarih itibarıyla yüzde 10’dan fazla paya sahip ortaklar ile görevden ayrılmış olan veya halen görevde bulunan yönetim kurulu başkan ve üyelerine, temsil ve ilzama yetkili olanlara lisans verilmeyecek. Bu kişiler lisans başvurusu yapan tüzel kişiliklerde doğrudan pay sahibi olamayacak.

Akaryakıt kaçakçısının işi durdurulacak

Kaçakçılık fiillerinin işlendiği tespit edilen rafineri hariç her türlü tesiste lisansa tabi tüm faaliyetler kovuşturmaya yer olmadığına dair karar veya mahkeme kararı kesinleşinceye kadar EPDK tarafından geçici olarak durdurulacak. Bu süre içinde söz konusu tesis için başka bir gerçek veya tüzel kişiye de lisans verilmeyecek. Kesinleşmiş mahkeme kararına göre lisans sahiplerinin lisansı iptal edilecek.

Dağıtıcılar arası akaryakıt ticaretine ilişkin hükümlere aykırı davrandığı tespit edilen dağıtıcının lisans kapsamındaki faaliyeti EPDK tarafından bir ay süreyle geçici olarak durdurulacak. Bu süre içinde söz konusu tesis için başka bir gerçek veya tüzel kişiye de lisans verilmeyecek.

TCDD’nin serbestleşmesi süresi 2023’e uzatılıyor

6461 sayılı Türkiye Demiryolu Ulaştırmasının Serbestleştirilmesi Hakkında Kanunun geçici 3’üncü maddesinde 2020 sonuna kadar uzatılan TCDD’nin finansman açığının, Hazine tarafından desteklenmesi süresi, 2023 yılı sonuna kadar uzatılıyor. Bu sürenin uzatılması hususunda Cumhurbaşkanına yetki veriliyor.

YİD’e yeni düzenleme

3996 sayılı Bazı Yatırım ve Hizmetlerin Yap-İşlet-Devret Modeli Çerçevesinde Yaptırılması Hakkında Kanuna geçici madde ekleniyor. Maddenin gerekçesinde “Covid-19 salgının ilk kez 11 Mart 2020 tarihinde ülkemizde görülmeye başlaması ile birlikte, salgınla mücadele kapsamında pek çok idari tedbir alınmıştır. Bu tedbirler ve küresel olarak içinde bulunulan finansal koşullar dolayısıyla, ihale kararı alınarak ihalesi yapılmış, ancak henüz uygulama sözleşmeleri imzalanmamış yap-işlet-devret projelerinin finansman temini aşamasında aksaklıkların meydana geldiği, özel sektörün finansman temin ederken zorlandığı görülmektedir. Bu durumda, içinde bulunulan mücbir sebep dolayısıyla, yabancı kreditörlerin özel bütçeli idarelerin harcama ve gelirlerinin birbirini karşılayamayacağı ve idarenin yükümlülüklerini ifa etmekte yetersiz kalabileceği konusunda tereddüt yaşadığı görülmüştür. Özellikle Hazine ve Maliye Bakanlığının borç üstleniminden faydalanamayan ve Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığına bağlı özel bütçeli idarelerce yürütülen yap-işlet-devret projelerinde, genel bütçe kapsamındaki kamu idaresi olan Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığının, yabancı kreditörlerce sağlanan finansman için ilave teminat sağlayabilmesini teminen, projeyi yürüten özel bütçe kapsamındaki kuruluşların borç üstlenim anlaşmasından kaynaklanan yükümlülükleri ile sınırlı olmak üzere, 4749 sayılı Kanunun 4 üncü maddesi ile 8/A maddesinde yer alan hükümlere tabi olmaksızın, borç üstlenim anlaşmasına taraf olması öngörülmektedir” deniliyor.

Geçici iş göremezlik ödeme süresi 12 aya çıkıyor

5510 sayılı kanunla düzenlenen geçici iş göremezlik ödeneği hesaplanırken, ödeneğe esas kazanç sigortalının son 3 aydaki ortalama kazancına göre belirleniyordu. Sahte sigortalılık yapılarak ve ödeneğe esas kazanç ilgili üç aylık dönemde daha yüksek gösterilerek yüksek geçici iş göremezlik ödenekleri alınıyordu. Getirilen düzenleme ile hastalık ve analık sigortasından ödenecek olan geçici iş göremezlik ödeneğine esas günlük kazancın hesabında dikkate alınan üç aylık dönemin 12 aya çıkarılması ve belirli bir prim ödeme gün sayısı şartını sağlamayan sigortalılara ödenek tutarında üst limit belirlenmesi suretiyle fazla ödenek ödemesi engellenecek.

Ayrıca, prim teşviki, destek ve indirimlerinden yararlanılabileceği halde yararlanılmayan ay/dönemler için geriye yönelik prim teşviki, destek ve indirimlerden yararlanılamayacak. Yararlanılmış olan prim teşviki, destek ve indirimler başka bir prim teşviki, destek ve indirim ile değiştirilemeyecek. Böylece Hazine üzerinde geriye yönelik teşvik uygulaması kaldırılarak yükü düşürülecek.

Tarım borçlularına 2022’ye kadar süre

6824 sayılı Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılması ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanuna geçici madde ekleniyor. Buna göre, Tarım Kredi Kooperatifleri tarafından kullandırılan tarımsal kredi alacaklarından 2020 sonu itibarıyla tasfiye olunacak alacaklar hesabına aktarılan borçlular, bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihi izleyen üçüncü ayın sonuna kadar kooperatife başvuruda bulunulması kaydıyla bu Kanunun 1 inci maddesinden, ikinci ve üçüncü fıkralarda belirtilen hükümler de dikkate alınmak suretiyle yararlandırılacak. Bu madde kapsamında yapılandırılacak kredi borçlarının yapılandırılmasında, “Yapılandırmaya esas tutarın; defaten ödenmesi halinde borcun tamamı, taksitlendirilmesi halinde ise peşinata tekabül eden yüzde 30’u 2021 yılının Ekim ayı sonuna kadar, kalan tutarı ise 2022 yılının Ekim ayından başlamak üzere her yıl tekabül ettiği ayda üç eşit taksitte ödenir” düzenlemesi getiriliyor.

(Bu yazı 28 Şubat 2021 tarihinde yayımlandı)