Akaryakıtta indirim nasıl oluyor?

Akaryakıt fiyatlarında yaşanan yükseliş yönlü dalgalanmanın nasıl, neden, hangi şartlarda oluştuğunu son yazımızda anlatmıştık. Şimdi ise bu artışların nerede duracağını, nerede inişe geçtiğini, dilim döndüğünde anlatmaya çalışayım.
Bu arada bir merakı da gidereyim hemen. Dün söylediğim müjdeyi açıklayayım.

Şimdi öncelikle akaryakıt fiyatlarının artması veya inmesi için ürünün fiyatlama endeksinin +/- % 3’lük bir aralıkta seyretmesi gerekiyor. Fiyatlama endeksi yüzde 3 ve üstü artarsa artış, yüzde 3 ve üstü gerilerse indirime dönüşüyor.

Bildiğiniz gibi geçen hafta motorin fiyatlarında 2.25 lira artış olacağı duyurulmuştu. Zammın olacağının duyurulduğu 8 Mart tarihinde İtalya/Genova’da motorin ton fiyatı aynı gece saat 22:00’deki kapanışta 1418 dolar olarak kapanmıştı. Bu yüksek kapanış rakamı esnasında Türkiye’deki motorin ürününün fiyatlama endeksini de yüzde 11,8 seviyesine getirdi. Türkiye’de o gün resmi kapanışta dolar kuru da 14,19’a çıkmıştı. Bu veriler üzerine bir gün sonra uygulanmak üzere 9 Mart gece yarısı, 10 Mart günü artışın 2.25 lira olacağı kesinleşti ve rafineriler zamlı fiyatlarını müşterilerine (yani dağıtım şirketlerine) onlar da bayilerine tavsiye edilen yeni fiyatlarını iletti.

Ve zam iptal edildi.

Genova Petrol Borsası’nda benzin ve motorinin olarak bilinen ‘beyaz ürünlerin’ fiyatı tıpkı BİST A.Ş’deki şirketlerin hisse senetlerindeki gibi satılarak / alınarak belirleniyor.

Aynı BİST A.Ş’deki gibi birileri kar realizasyonu yapmak istediğinde, elindeki hisse senedini sattığındaki gibi böyle bir realizasyonda motorin ve benzinin dolar bazlı ton fiyatı da geriliyor.

Nitekim, 10 Mart Perşembe günü uygulanacak olan zamlı fiyat, 11 Mart Cuma günü yerini 2.41 kuruşluk bir indirime bırakacaktı.

Zammın iptal edilmesi üzerine, gelecek indirim de uygulanamadı. İndirimin de tıpkı artışta olduğu gibi bir gün sonra uygulamaya gireceğini belirtelim.

Bu kapsamda 8 Mart Salı günü kapanışta tonu 1418 dolar olan motorinin fiyatı o günden 11 mart Cuma tarihine 300 dolar kadar düşerek, 1078 dolara geriledi.

Bu gerileme ile Türkiye’deki motorinin fiyatlama endeksi de yüzde 11,8’den yüzde – 3’ ün üstüne düşürdü.

Genova’da motorinin ton fiyatının gerilemesi Cuma gecesi fiyatı artık 14 Mart pazartesini 15 Mart salıya bağlayan gece de indirim yapılmasını kesinleştirdi.

Cuma günü Genova’daki ton fiyatı 1078 dolar olarak kapanan fiyatlar, gün içinde daha fazla düştü. Bu düşüşün Türkiye’deki akaryakıt fiyatlarına indirim olarak yansıması bir ara 2.76 liraya kadar çıktı. Ancak, son anda gelen alımlarla başlayan yükselişler, son kapanış hesaplamaları ile indirimin 2.38 lira seviyesinde olmasını kesinleştirdi.

Burada bir bilgi notu da verelim. Örneğin düşüş 300 dolar değil de toplamda 600 dolar olsaydı. Yani motorinin Genova’daki ton fiyatı o gün kapanışta 778 dolara gerileseydi, Türkiye’de motorin fiyatları 7 lira civarında gerileyecekti. Ama bu tür büyük bir düşüş için de olağanüstü olay olması gerekirdi. (Rusya-Ukrayna arasında barışın olması gibi)

Peki İtalya borsasında 3 günde 300 dolar seviyesinde düşüşü nasıl açıklayabiliyoruz?

Bu da tıpkı ardışık şekilde hızla yükselen her hisse senedinde birilerinin kar realizasyonu amaçlı elindeki senetleri borsada satması haline benziyor.

Satışların olduğu gün Rusya-Ukrayna arasındaki açıklamalar da piyasalar tarafından ‘yumuşama’ olarak algılanmıştı. Bu da sert şekilde peş peşe günlerce yükselen hisse senedinde satışlarla düşüşü getirdi.

Yine ABD’nin Venezuela ile görüşmeleri de gündeme düşünce, ham petrol fiyatlarında da bir gerilemenin önü açıldı.

Burada bir ölçü olması için belirtelim, ham petrol fiyatlarında yüzde 7-8’lik düşüş, motorin fiyatlarında yüzde 14-15’lik bir düşüşe yol açtı. Yani ham petrol fiyatları ile orantılı gitmedi. Yine artışların olduğu günlerde ham petrol yüzde 1 yükseldiğinde, motorin yüzde 6 primlendi.