Hadi çözelim! Ahmet’in 274, Hans’ın 1500 Euro’su varmış

TV’lere çıkan hocalara ekonomi notları vereyim bugün istedim. Aslında haddime değil hocalara ekonomi notu iletmek!

Ama şu ekrandan boy gösteren ancak ekonominin hiçbir kulvarında detaylı analizler yapmamış olanlar var ya…

Ekonomi; faiz indirimi, dolar kuru çıkışı eşleştirmesiyle yerlerde sürünürken, mutfaklarda yaşanan yangınları AB üyesi ülkelerdeki enflasyon oranı ile ya da Euro kuru üzerinden savunmaya kalkışan şu hocalar var ya…

Mesela birisi, (hem de Prof. Unvanlı), yapılan zamlar ve enflasyona ilişkin konuşurken, konu benzine yapılan zamma gelince, Türkiye’de benzinin daha az zamlandığını söyleyebiliyor.

Örnekler de veriyor; “Hollanda’da 1 litre benzin 1,96 Euro’ya çıkmış. İspanya’da 1,48 Euro, Almanya’da 1,66 Euro, Türkiye’de ise 0,89 Euro” diyor.

Şimdi bu hocama hiç kimse, Türkiye’deki bir asgari ücretlinin parasını Euro’ya çevirdikten, diğer ürünlerin de fiyatlarını Euro’ya çevirdikten sonra konuşmak gerektiğini nedense söylememiş.

“Matematikte elma ile armut toplanmaz, o nedenle de elma ile de elmayı karşılaştırmak gerekir” dememiş.

Yani 4 bin 253 lira olan asgari ücret, 15,50 Euro ile hesaplandığında (yani TL tutarı, Euro’ya bölündüğünde hocam) 274,38 Euro ettiğini söylememiş.

Bir asgari ücretli vatandaşın Euro cinsinden maaşı bu yazı yazıldığı anlarda Türkiye’de 274,38 Euro ediyor.

Sonra da AB üyesi ülkelerdeki asgari ücrete bakmak gerekiyor.

Her yılbaşında otomatik olarak güncellenen AB üyesi ülkelerdeki verileri 2021 yılı Şubat ayı itibariyle baz alıyorum. Tam bir yıl önceki verileri, 2022 yılı güncellemeleri dahil değil yani.

AB’ye üye 27 ülkeden Danimarka, İtalya, Güney Kıbrıs, Avusturya, Finlandiya ve İsveç’te asgari ücret uygulanmıyor.

Bu ülkeler dışındakiler karşılaştırıldığında asgari ücret; birlik genelinde hem coğrafi, hem de gelir seviyesi olarak üçe ayrılıyor.

Birliğin kuzey ve batısında yer alan 6 ülkede asgari ücret 1500 Euro’nun üzerinde. Lüksemburg'da 2 bin 202 Euro olan brüt asgari ücret, İrlanda'da bin 724, Hollanda'da 1685, Belçika'da 1626, Fransa'da 1555 Euro.

Avrupa'nın güneyindeki 5 ülkede ise asgari ücretler 700 Euro ile 1100 Euro arasında değişiyor. Buna göre İspanya'da 1108 Euro olurken Slovenya'da 1024, Malta'da 785, Portekiz'de 776 ve Yunanistan'da 758 Euro olarak uygulanıyor.

Doğudaki ülkelerde ise brüt asgari ücret 700 Euro’nun altında kalıyor. Litvanya'da 642, Slovakya'da 623, Polonya'da 614, Estonya'da 584, Çekya'da 579, Hırvatistan'da 563, Letonya'da 500, Romanya'da 458, Macaristan'da 442 ve Bulgaristan'da 332 Euro.

Farkında mısınız, iktidarın asgari ücrete 2022 ocak ayında yaptığı yüzde 48’den fazla artışa karşın, Euro olarak AB üyesi ülkelerin doğusunda kalanların dahi altındayız.

Bu arada, AB genelinde en yüksek asgari ücret, en düşük asgari ücretin 6,6 katı olduğunu belirteyim.

Ancakkkk!

Eurostat ülkeler arasındaki satın alma gücüne göre fiyat farkları hesaba katıldığında ülkeler arasındaki fark azalıyor. Bu farklılık ortadan kaldırıldığında Bulgaristan'da brüt asgari ücret 623 birim olurken Lüksemburg'da 1668 birim oluyor. Yani en yüksek ve en düşük asgari ücret arasındaki fark 2,7 kata düşmüş oluyor.

Şimdi gelelim mi bizim asgari ücretle yapılan kıyaslamalara.

Örneğin; Türkiye’de 65 lira olan bir kilogram kıyma, 4,2 Euro ediyor. Kıyma geçtiğimiz Temmuz ayında Almanya’da 5 Euro seviyesinde idi. AB üyesi ülkelerde ortalama 5 Euro yani.

Hesaba göre, vatandaş Ahmet, eline 274 Euro kazancının 65’te biri ile bir kilo kıyma alabiliyor. Ortalama 1500 Euro asgari ücret alan AB ülkesindeki Hans ise eline geçen paranın 300’de biri ile bir kilo kıyma alıyor.

Bu nedenle, Türkiye’de bir kişi yılda 39 kilo et yerken, AB üyesi ülkelerdeki vatandaşlar ortalama, 60-88 kilogram arasında et yiyor.

Gelelim bir de akaryakıt fiyatlarına…

AB üyesi ülkelerde ortalama 1,5 Euro olan akaryakıt litre fiyatı, biz de 0,89 Euro. Ama 274 Euro asgari ücret alan vatandaş Ahmet akaryakıt istasyonuna gittiğinde 40 litre akaryakıta 35,6 Euro ödüyor.

Eline geçen 274 Euro maaşın 7,46’da birini 40 litre akaryakıta ödemiş oluyor.

AB üyesi ülkedeki Hans, aldığı 1500 Euro asgari ücret ile 40 litre akaryakıta 60 Euro ödüyor.

Hans eline geçen ücretin 25’te biri ile 40 litre yakıt alıyor.

TV’lerde konuşmaya meraklı hocalarım için AB üyesi ülkelerdeki ürünlerin fiyatlarının ne olduğu konusunda bir linki aşağıya bırakıyorum. Bu linkte Almanya yer alıyor.

Diğer AB üyesi ülkelerde de fiyatlar aşağı yukarı aynıdır bilginizde olsun.

https://fiyatinedir.net/almanya-market-fiyatlari/

Hocalarım; sadece yapmanız gereken, Türkiye’de 274 Euro maaş alan vatandaş Ahmet’in parasını listedeki fiyatlara bölerek parasının ne kadarlık tutarı ile bu ürünü aldığını hesaplamak.

Benzerini Hans için de yapmalısınız ki; yaptığınız değerlendirmelerin de ayaklara yere basmış olsun.

Ha bu arada, AK Parti TBMM Grup Başkanvekili Çankırı Milletvekili Mehmet Emin Akbaşoğlu’nun bir TV programında yaptığı AB üyesi ülkelerde enflasyondaki artışın oransal mıydı, kademeli miydi, katlamalı mıydı anlaşılamayan anlatımı ile ilgili ben de bir uğraşacağım.

O kısmı kendisinin de tam bilmediğini program yöneticisinin müdahaleleri ile anlamış oldum.

Ama niyeyse ben de bilmiyorum böyle bir hesaplama ve anlatım şeklini.

Müsaadenizle öğrendiğimde ne anlatmak istediğini dilim döndüğünce ben de anlatayım..