Dul ve yetim aylığı alanların durumu ne olacak?

Bu platformda dün kaleme aldığımız Sadece en düşük emeklilerin maaşı artacak ya diğerleri başlıklı yazımıza emekli kesim yurttaşlardan önemli ilgi geldi.

Ayrıca sadece en düşük emekli maaşı alanlara yapılan 2 bin liralık artışa da ciddi tepkiler oldu.

Çünkü, en az 25 yıl (9 bin gün prim yatırmış) çalışmış prim ödemiş kişilerin bugün aldığı emekli maaşı 9 bin lira ortalamalarda.

Ancak Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın açıkladığı en düşük emekli aylığı alan kesimlerin prim gün sayısının en az 3600 gün (10 yıl) olduğu biliniyor.

Dolayısıyla 25 yıl çalışmış biri kendisinin yarısı oranında prim yatırmış birisi ile neredeyse aynı emekli maaşı alır hale getiriliyor.

Böylece tüm emeklilerin maaşlarında hakkaniyet oluşması için iktidarın emeklilerin prim gün sayısına göre miktarsal oranda artış yapması gerekiyor.

Gelelim en düşük aylığın 7500 liraya çıkarılması halinde ölen bir kişiden dul ve yetim aylığı alanların durumuna..

Hatırlanacağı gibi en düşük emekli aylığı 5 bin lira iken ocak ayında yüzde 10 oranında artışla 5 bin 500 liraya çıkarılmıştı.

Bu rakama göre çalışmayan ve kendi emekli aylığı olmayan dul eşin aylığı 4 bin 125 lira olmuştu.

Başka hak sahibi olmayan tek başına yetim aylığı alanların emekli maaşı ise 2 bin 750 TL’ye çıkmıştı.

Şimdi bu rakam 7 bin 500 liraya yükseltildiği için çalışmayan ve kendi emekli aylığı olmayan dul eşin aylığı 5 bin 625 lira olacak.

Başka hak sahibi olmayan tek başına yetim aylığı alanların emekli maaşı ise 3 bin 750 lira olacak.

Ancak burada önemli bir nokta var.

Türkiye’de tüm çalışanlar için bir dosya açılır. Bu dosya üzerinden vefat eden kişilerin dul ve yetim kalan çocuklarına ilave dosya açılır. Dolayısıyla yaklaşık 13 milyon emeklimiz ve emekli dosyası varken, 18 milyon civarında da dosya sahibi bulunuyor.

En düşük emekli aylığının artırılmasında dul ve yetim aylığı alan kişilerin maaşlarının da 7 bin 500 liranın altında kalması halinde, her birinin maaşının 7 bin 500 liraya çıkarılacağı düşünülmesin.

Ana dosya sahibi vefat eden kişilerden en düşük maaşlarının 7 bin 500 liraya çıkarılacağını özellikle belirtelim..

Bir notta ölüm aylığının hak sahiplerine paylaştırılması ile verelim.

ÖLÜM AYLIĞININ HAK SAHİPLERİNE PAYLAŞTIRILMASI

Kanuna göre sigortalının eşine bağlanacak ölüm aylığı sigortalı için hesaplanan aylığın yüzde 50’sidir. Şayet sigortalının hak sahibi durumunda çocuğu yoksa, bu durumda vefat eden kişinin eşine yüzde 75 oranında aylık bağlanır.

Çocukların her birine bağlanacak aylığın oranı ise yüzde 25’dir. Tek çocuk hak sahibi ise yüzde 50’dir.

Bu durumda sigortalının hak sahibi durumunda eşi ve iki çocuğu varsa aylığın yüzde 100’ü bunlara bağlanır.

Bir eşi ve bir çocuğu varsa eşe yüzde 50 çocuğuna da yüzde 25 oranında aylık bağlanır.

Bir eşi ve ikiden fazla çocuğu varsa bunlara ödenecek aylıklar toplamı aylığın yüzde 100’ünü aşacağından bu defa aylığın yüzde 100’ünü aşmaması için eş ve çocukların aylıklarından orantılı şekilde indirim yapılır.

Vefat eden sigortalının ölümü ile hem anasız hem de babasız kalan çocuklara bağlanacak aylığın oranı ise yüzde 50’dir.

Sigortalının ana ve babasına ölüm aylığı bağlanabilmesi için öncelikle sigortalının eşi ve çocuklarına bağlanan aylıklardan sonra artan bir miktar olması sigortalının sağlığında temin ettiği kazançlarıyla ana ve babanın geçimlerini sağladığının belgelenmesi gerekiyor.

Hem annesinden hem de babasından ölüm aylığı bağlanmasına hak kazanan çocuğa aylıklardan fazla olanın tamamı az olanın yarısı bağlanıyor.

Hem babasından hem de kocasından ölüm aylığına hak kazanan kız çocuklarına fazla ödemeye imkan veren dosyadan ölüm aylığı bağlanıyor.